Eski Oyunlar Yeni Bilgisayarlarda Niçin Daha Fena Çalışır?

Asla başınıza geldi mi? Seneler ilkin saatlerinizi gömdüğünüz, her köşesini ezbere bildiğiniz o efsaneleşmiş oyunu yeniden oynamak istersiniz. Son teknoloji yeni bilgisayarınıza kurarsınız ve bir de bakmışsınız ki oyun ya asla açılmıyor, ya devamlı çöküyor ya da grafikler bir garip görünüyor. İnsan “Bu kadar kuvvetli bilgisayar, küçücük oyunu iyi mi çalıştıramaz?” diye düşünmeden edemiyor. Bu durum, teknoloji dünyasındaki en ironik fakat en yaygın sorunlardan biri ve aslen bilgisayarınızın gücüyle değil, “nesil farkıyla” ilgili.

Aslına bakarsak mesele bilgisayarınızın fena olması değil, tam tersine “fazla iyi” ve “fazla değişik” olmasıdır. Eski oyunlar o devrin teknolojisi, işletim sistemleri ve donanım mimarisi düşünülerek yazılmıştı. Tıpkı eski bir kaseti yeni nesil bir müzik çalarla oynatmaya çalışmak benzer biçimde, aradaki teknolojik yar uyum problemlerine yol açabiliyor. Kısaca özetlemek gerekirse yeni bilgisayarınız, eski oyunun konuşmuş olduğu “dili” anlamakta zorlanıyor.

Oldukca çekirdekli işlemciler vs. tek çekirdekli dünya

Eskiden bilgisayar işlemcileri tek bir “beyin” benzer biçimde çalışırdı. Kısaca tek bir çekirdeğe sahiplerdi ve tüm işleri sırayla yaparlardı. Oyun geliştiricileri de oyunlarını bu tek çekirdeğin tüm enerjisini kullanacak şekilde optimize ederdi.

Günümüzdeki işlemciler ise adeta birer komite benzer biçimde çalışır, şu demek oluyor ki 8, 12, 16 ve hatta daha çok çekirdeğe sahipler. İşte bu aşamada eski bir oyun, bu kadar oldukca çekirdekle ne yapacağını bilmesi imkansız. Çoğu zaman kendini ilk bulmuş olduğu çekirdeğe atar ve yalnız onu kullanmaya çalışır. Öteki onca kuvvetli çekirdek boş boş beklerken, o tek çekirdek aşırı yüklenerek oyunun takılmasına yada yavaşlamasına niçin olabilir. Bir düşünün, kolay bir vidayı sıkmak için on kişilik bir usta ekibini çağırdığınızda oluşacak hengameyi…

Yazılım ve sürücü uyuşmazlıkları

Oyunların bilgisayar donanımıyla konuşmasını elde eden DirectX benzer biçimde aracı yazılımlar vardır. Mesela eski oyunlar DirectX’in 7, 8 yada 9 benzer biçimde oldukca eski sürümlerini kullanırdı. Yeni bilgisayarlarımızda ise DirectX 12 benzer biçimde son teknoloji sürümler yüklü. Yeni sürümler eski komutları daima tam olarak destekleyemiyor ve yorumlayamıyor. Bu da grafik hatalarına, renklerin bozulmasına yada oyunun asla açılmamasına yol açıyor.

Aynı durum ekran kartı sürücüleri de ilgilendiriyor. NVIDIA, AMD ve Intel benzer biçimde üreticiler, sürücülerini devamlı olarak yeni oyunlar ve yeni teknolojiler için günceller. Bu süreçte 15-20 senelik bir oyunu muntazam çalıştırmak için ihtiyaç duyulan eski kod kütüphaneleri ve optimizasyonlar yavaş yavaş terk edilir.

Ekran çözünürlüğü ve görüntü oranları

90’lı ve 2000’li yılların başlangıcında monitörler çoğu zaman kareye yakın (4:3 oranında) ve düşük çözünürlüklüydü (800×600, 1024×768 benzer biçimde). Oyunlar da bu oran ve çözünürlüklere gore tasarlanırdı.

Bugün ise geniş ekran (16:9 oranında) ve oldukça yüksek çözünürlüğünde olan (Full HD, 2K, 4K) monitörler kullanıyoruz. Eski bir oyunu bu ekranlarda tam ekran çalıştırmaya çalıştığınızda, oyun görüntüyü ekrana sığdırmak için kendini “esnetmek” zorunda kalır. Bu da karakterlerin ve nesnelerin yassı ve orantısız görünmesine niçin olur. Kimi zaman de oyun bunu başaramaz ve ekranın ortasında küçücük bir pencerede çalışır yada kenarlarda siyah boşluklar bırakır.

Peki çözüm ne? Nostalji yapamayacak mıyız şu demek oluyor ki?

• Uyumluluk Modu: Windows’un sunmuş olduğu en kolay çözümdür. Oyunun .exe dosyasına sağ tıklayıp “Özellikler” > “Uyumluluk” sekmesine gelmiş olarak oyunu daha eski bir Windows sürümünde (mesela Windows XP) çalışıyormuş benzer biçimde izah edebilirsiniz.
• Topluluk Yamaları: Birçok popüler eski oyun için oyunun fanatikleri tarafınca hazırlanmış, güncel sistemlerdeki sorunları çözen yamalar bulabilirsiniz.
• Wrapper Yazılımları: dgVoodoo 2 benzer biçimde “saran-sarmalayan” yazılımlar, eski oyunların eski DirectX komutlarını yeni DirectX komutlarına “çeviri ederek” grafik sorunlarını büyük seviyede çözer.
• Emülatörler ve Sanal Makineler: Oldukca eski DOS oyunları için DOSBox yada serüven oyunları için ScummVM benzer biçimde emülatörler yaşam kurtarmış olur. Bunlar, eski bir bilgisayar ortamını öykünmek ederek oyunun kendini “evinde” hissetmesini sağlar.

Oldukca iyi bir ekran kartım var fakat 15 senelik oyun kasıyor, niçin?

Problem ekran kartınızın gücü değil, sürücülerinin eski oyun için optimize edilmemiş olmasıdır. Ekran kartı sürücüleri yeni oyunlara odaklanır ve eski oyunların kullandığı eski DirectX komutlarını ve kodları zaman içinde desteklemeyi bırakabilir. Bu da uyumsuzluğa ve düşük performansa neden olur.

Oyunum inanılmaz süratli çalışıyor, ne yapabilirim?

Bu, oyunun hızının işlemci hızına bağlı olmasından doğar. Çözüm için oyunun topluluk tarafınca yapılmış bir “hız düzeltme yaması” olup olmadığını araştırabilir yada işlemci hızını belirli bir program için sınırlayan üçüncü parti yazılımları deneyebilirsiniz. DOSBox benzer biçimde emülatörler de bu problemi çözmek için kendi içinde hız ayarlarına haizdir.

Eski oyunlar için topluluk yamalarını indirmek güvenli mi?

Çoğu zaman evet. PCGamingWiki, oyunun kendi forumları yada ModDB benzer biçimde malum ve güvenilir sitelerden indirilen popüler yamalar güvenlidir sadece daima olduğu benzer biçimde bilinmeyen kaynaklardan .exe dosyaları indirmekten kaçınmalı ve indirdiğiniz dosyayı bir antivirüs programıyla taratmalısınız.

Bu içerikler de ilginizi çekebilir: