PlayStation Tuşlarındaki Sembollerin Japon Kültüründeki Anlamları

Oyun dünyasının ikonik markalarından önde gelen PlayStation, yaşamımıza girmiş olduğu günden beri konsolları ve oyunlarıyla milyonları peşinden sürüklüyor. Bilhassa de denetim aleti ile özdeşleşen üçgen, kare, daire ve çarpı tuşları, âdeta markanın imzası hâline geldi. Peki bu sembollerin aslına bakarsak rastgele seçilmediğini, köklerinin derin bir halde Japon kültürüne dayandığını biliyor muydunuz?

PlayStation’ın tasarımcısı Teiyu Goto’nun zihninden çıkan bu ikonik dörtlü, aslına bakarsak Japonca’daki rahat “evet”, “hayır”, “görüş açısı” ve “menü” şeklinde kavramları temsil ediyor. Bu içeriğimizde, her bir sembolün Japon kültüründeki karşılığını ve oyun deneyimimizi iyi mi şekillendirdiğini anlamanızı sağlayacağız.

PlayStation’ın ikonik sembollerinin anlamları

PlayStation denetim cihazındaki her bir sembol, tasarımcı Teiyu Goto tarafınca özenle seçilmiştir. Goto, o dönemde öteki oyun konsollarının çoğu zaman harfleri (A, B, X, Y) kullandığını farkına varmış ve değişik, daha evrensel ve akılda kalıcı bir şey yaratmak istemiştir. İşte bu aşamada da devreye Japon kültürünün varlıklı sembolizmi girmiştir.

Üçgen (Triangle)

PlayStation’daki yeşil üçgen, aslına bakarsak bir “bakış açısını” şu demek oluyor ki “yönü” temsil eder. Japonca’da “sankaku” (üçgen) kelimesi, bir nevi “kafa” ve “görüş noktası” anlamına gelir. Oyunlarda çoğu zaman kamera açısını değişiklik yapmak yada haritayı açmak şeklinde işlevlerde kullanılmasının sebebi de budur. Oyuncuya değişik bir perspektif sunmayı hedefler.

Daire (Circle)

Japon kültüründe daire yada “maru” (丸), “evet” ve “onay” anlamına gelir. Hatta Japonya’da öğrenciler doğru yaptıkları soruların üstüne daire çizerler. Bu sebeple PlayStation’ın Japonya versiyonlarında çoğu zaman onaylama işlevi daire tuşuna atanmıştır. Batı’da ise bu durum tam tersidir ve onaylama işlevi çoğu zaman çarpı tuşundadır. Daire, hem de bir bütünlüğü ve tamamlanmayı da simgeler.

Çarpı (Cross)

Dairenin tam tersi olarak kırmızı çarpı yada “batsu” (罰), “hayır” ve “iptal” anlamına gelir. Japonya’da yanlış ve hatalı durumları belirtmek için çarpı işareti kullanılır. Bu yüzden oyunlarda bir menüden geri çıkmak, bir işlemi iptal etmek yada bir saldırıdan kaçınmak şeklinde eylemler için bu tuş kullanılır. Batı pazarında ise “X marks the spot” algısı sebebiyle çoğu zaman ana fiil ve onaylama tuşu olarak benimsenmiştir.

Kare (Square)

Pembe kare sembolü ise bir kâğıt parçasını ve bir dokümanı temsil eder. Japonca’da “shikaku” (kare) olarak adlandırılan bu sembol, oyunlardaki menüleri, envanterleri yada haritaları açmak için kullanılır. Tıpkı bir kağıda not almak yada bir belgeye bakmak şeklinde, kare tuşu da oyuncuya bilgiye erişim imkânı sunar.

PlayStation tuşlarındaki semboller niçin harf değil de biçim?

Tasarımcı Teiyu Goto, öteki konsollardan farklılaşmak ve daha evrensel, kolay hatırlanabilir bir sistem oluşturmak istedi. Bundan dolayı alfabe harfleri yerine, Japon kültüründe belirli anlamlara gelen rahat geometrik şekilleri tercih etti.

Sembollerin renklerinin bir anlamı var mı?

Evet, Teiyu Goto renkleri de bilgili olarak seçmiştir. Çarpı ve dairenin zıt anlamlarını vurgulamak için kırmızı ve mavi şeklinde kontrast renkler kullanmayı düşünmüş sadece sonunda daha parlak ve akılda kalıcı olan kırmızı, mavi, pembe ve yeşil renklerde karar kılmıştır.